สับปะรด (ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Ananas comosus) เป็นพืชล้มลุกชนิดหนึ่งที่มีต้นกำเนิดมาจากบริเวณทวีปอเมริกาใต้ ลำต้นมีขนาดสูงประมาณ 80-100 เซนติเมตร การปลูกสามารถปลูกได้ง่ายโดยการฝังกลบหน่อหรือส่วนยอดของผลที่เรียกว่า จุก เปลือกของผลสับปะรดภายนอกมีลักษณะคล้ายตาล้อมรอบผล

สับปะรดเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว สามารถทนต่อสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ดี เป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของไทยอีกด้วย เมื่อเจริญเป็นผลแล้วจะเจริญต่อไปโดยตาที่ลำต้นจะเติบโตเป็นต้นใหม่ได้อีก และสามารถดัดแปลงเป็นไม้ประดับได้อีก

สับปะรดแบ่งออกตามลักษณะความเป็นอยู่ได้ 3 ประเภทใหญ่ ๆ 

• • ระบบรากหาอาหารอยู่ในดิน หรือเรียกว่าไม้ดิน เป็นจำพวกที่ใช้รับประทานเป็นส่วนใหญ่
  • ระบบอาศัยอากาศ เรียกว่าไม้อากาศต่าง ๆ ที่ไม่แย่งอาหารจากต้นไม้ที่มันเกาะอาศัยอยู่
  • จำพวกเจริญเติบโตบนผาหินหรือโขดหิน
• สภาพแวดล้อมที่พอเหมาะ 23.9-29.4℃ และ ปริมาณน้ำฝน อยู่ในช่วง 1,000-1,500 มิลลิเมตรต่อปี 
• ดินที่ใช้เพาะปลูก ในดินร่วน,ดินร่วนปนทราย,ดินปนลูกรัง,ดินทรายชายทะเล และชอบที่ลาดเท

ฤดูกาลของสับปะรด

ปัจจุบันการเพาะปลูกพืชผักผลไม้อาจไม่ตรงตามฤดูกาลมากนัก เพราะเทคโนโลยี หรือการพัฒนาของมนุษย์สามารถปรับเปลี่ยนให้มีความสารถในการเพาะปลูกมากขึ้น แต่ช่วงที่เหมาะสมสำหรับการเก็บเกี่ยวในฤดู ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน – มกราคม และกลางเดือนเมษายน – กรกฎาคม สับปะรดจะให้ผลผลิตเป็นจำนวนมาก

แหล่งที่ปลูกสับปะรดในไทย

• จังหวัดอุตรดิตถ์
• จังหวัดลำปาง
• จังหวัดพิษณุโลก
• จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
• จังหวัดเพชรบุรี
• จังหวัดจันทบุรี
• จังหวัดตราด เป็นต้น

ประโยชน์และสรรพคุณ

สับปะรดเป็นผลไม้เขตร้อนที่อุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุ ใยอาหาร และมีเอนไซม์บรอมมีเลน (bromelain) ซึ่งเป็นสารสำคัญที่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่น่าสนใจหลายอย่าง สับปะรดเป็นผลไม้เขตร้อนที่อุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุ ใยอาหาร และมีเอนไซม์บรอมมีเลน (bromelain) ซึ่งเป็นสารสำคัญที่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่น่าสนใจหลายอย่าง แต่สรรพคุณจริงๆ ของสัปปะรดนั้น ที่มีตามเว็บไซต์ต่างๆ จะบอกว่าไม่ถูกก็ไม่ใช่ซะทีเดียว แต่หากรับทานอย่างเพียงพอก็อาจจะให้คุณมากกว่าโทษ แต่จะใช้เป็นสรรพคุณหลัก คงไม่เหมาะมากนัก

สรรพคุณที่มีในสับปะรดบ้างนั้น คือ

• ช่วยบรรเทาอาการแผลเป็นหนอง
• ช่วยขับปัสสาวะ
• แก้ร้อนกระสับกระส่าย กระหายน้ำ
• แก้อาการบวมน้ำ ปัสสาวะไม่ออก
• บรรเทาอาการโรคบิด
• ช่วยย่อยอาหารพวกโปรตีน
• แก้ท้องผูก เป็นต้น

ข้อควรระวังหากทานมากไป

• อาจเกิดอาการแพ้ได้ในคนที่รับประทานเยอะ อากาศ อาจแสบลิ้น เนื่องบางครั้งสับปะรด จะมีบลอมีเลน (Bromelains) เป็นเอนไซม์ชนิดหนึ่งที่อยู่ ในน้ำสับปะรด ช่วยย่อยโปรตีน และยังมีเอนไซมือย่างน้อย 3 ชนิดสามารถย่อยโปรตีนได้
• หากรับประทานมากๆกากใยจะเข้าไปพันในกระเพราะอาหารจนเป็นนิ่วได้ เพราะกากใยสูงช่วยให้ขับถ่ายปัสวะได้ดี
• รับประทานสับปะรดในขณะท้องว่าง จะทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหารได้ เนื่องจากสับปะรดมีความเป็นกรด และ มีเอนไซม์บรอมมีเลน

แนะนำสับปะรด 3 สายพันธุ์

1. พันธุ์ศรีราชา หรือ พันธุ์ปัตตาเวีย มีราคาถูก ไม่แพงมากนัก เนื่องจากมีการเพาะปลูกหลายจังหวัด ที่ทำให้มีชื่อเสียงขึ้นมา เรียกได้ว่า มาจากจังหวัด ศรีราชา นั้นเอง ส่วนมากนิยมนำส่งโรงงาน หรือ ขายส่งได้ เถือเป็นพืชเศรษฐกิจได้เลย ความพิเศษของ พันนี้ คือ  3ลักษณะ ที่มีความ สุก ดิบไม่เท่ากัน ก็สามารถนำมาประรับประทานได้ แบบหลากหลายแบบ คือ
   • หากผลไม้ขนาดสุก จะมีรชชาติ หวาน หอม นิยมนำมารับประทานเป็นผลไม้ได้เลย นำไปทำน้ำปั่น
   • ห่าม จะมีรชชาติ เปรี่ยว อมหวาน สำหรับคนที่ไม่ชอบทานมา นิยมทานหลังรับประทานอาหารเสร็จแล้ว
   • หากมีลักษณะ ดิบหน่อย นิยมนำมาใช้ประกอบ ทำอาหารแกงส้ม
2. พันธุภูเก็ต เป็นพันธ์ที่หาได้ทั่วไป ลูกเล็กหน่อย สามารถนำมาประกอบอาหาร หรือ กินเป็นผลไม้ มีสีออกเหลืองทองเป็นหลัก นิยมปลูกทางภาคใต้ แหล่งปลูกสำคัญ คือ ภูเก็ต ชุมพร นครศรีธรรมราช และ ตราด ลักษณะเด่น มีกลิ่นหอม เนื้อหวานกรอบสีเหลืองเข้ม เยื่อใยน้อย เหมาะสำหรับบริโภคสด
3. ภูแล เป็นของขึ้นชื่อ จังหวัดเชียงราย มีราคาแพง ลูกขนาดเล็ก เนื่องจาก ไม่ได้ปลูกได้ทุกที่ จึงทำให้มีราคาแพง แต่มีรสชาติที่หอมหวาน อร่อย เรียกว่าเป็นผลไม้ตามฤดูกาลได้เป็นอย่างดี 

พันธุสัปะรดที่ควรรู้จัก

• พันธุ์ปัตตาเวีย
• พันธุ์อินทรชิตแดง
• พันธุ์อินทรชิตขาว
• พันธุ์ภูเก็ต
• พันธุ์นางแล
• สับปะรดตราดสีทอง
• สับปะรดห้วยมุ่น
• สับปะรดภูแลเชียงราย
• พันธุ์สวี

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์โดยหน่วยงานต่าง ๆ

มีการนำสับปะรดไปหมักทำเป็นปุ๋ยอินทรีย์ ขณะเดียวกันสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรได้ผลักดันให้สับปะรดออกจำหน่ายสู่ สถานประกอบการท่องเที่ยว โรงแรม สถานศึกษา สถานพยาบาล และนำส่งเรือนจำ นำผลผลิตสับปะรดมาใช้ในการประกอบอาหาร เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด

การแปรรูปสับปะรด การพัฒนาและแก้ไขปัญหาด้านอุตสาหกรรม ศึกษาวิจัยและส่งเสริมการนำนวัตกรรมมาใช้ในการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสับปะรด มีการควบคุมคุณภาพบรรจุภัณฑ์สับปะรดให้ได้มาตรฐานและยืดอายุการเก็บรักษาผลิตภัณฑ์

ตัวอย่างสับปะรดแปรรูป ดังนี้

• สับปะรดอบกรอบ
• สับปะรดกระป๋อง
• น้ำผลไม้สับปะรดแต่จะมีส่วนผสมอื่นร่วมด้วย
• ไอศกรีมสับปะรด
• สับปะรดกวน
• แยมสับปะรด เป็นต้น

ที่กล่าวมาคือ สิ่งที่เกี่ยวข้องกับสับปะรด แค่บางส่วน หากจะสรุปสั้นๆ สับปะรด ให้คุณมากกว่าโทษก็คงพูดได้